'AI gaat de hele universiteit raken'

Door Jurjen Slump

AI, data en digitalisering zijn in toenemende mate essentieel voor het oplossen van grote wetenschappelijke en maatschappelijke vraagstukken. Om die reden investeert de universiteit met het TU Delft AI Initiative fors in onderwijs, onderzoek en innovatie op het gebied van AI. Dit initiatief wordt geleid door hoogleraar Geert-Jan Houben. 

Houben werd eind vorig jaar door het college van bestuur benoemd tot Pro Vice Rector Magnificus AI, Data en Digitalisatie, met als opdracht om de TU Delft te laten excelleren op deze gebieden. Ook neemt hij het voortouw bij de regionale, nationale en internationale samenwerking rond dit thema.

De TU Delft zet fors in: het budget voor AI, data & digitalisatie wordt verdubbeld tot 70 miljoen en er worden 24 interdisciplinaire AI-labs opgericht om in de volle breedte van de universiteit het AI-onderwijs te versterken door AI-experts en wetenschappers die AI toepassen in hun onderwijs en onderzoek te laten samenwerken. Daarnaast wordt met het bedrijfsleven samengewerkt en trekt de TU Delft nauw op met regionale partners en kennisinstellingen.

De TU Delft heeft van oudsher al een stevige reputatie op het gebied van computer science, waarvan AI deel uitmaakt. Waarom deze impuls?
“We hebben als TU Delft herkend dat er op dit gebied heel veel aan het gebeuren is, met name als het gaat om de combinatie van fundamentele ontwikkelingen in AI en de toepassing ervan in een bepaalde context. We willen hier actief op inzetten, om zo kruisbestuiving tot stand te brengen. AI gaat namelijk de hele universiteit raken: vrijwel alle opleidingen, onderzoeks- en toepassingsdomeinen krijgen ermee te maken.”

Op welke manier onderscheidt de TU Delft zich als het om AI, data en digitalisering gaat?
“De TU Delft is een technische universiteit, sterk toepassingsgericht. Dat is voor AI een goede uitgangspositie, want je past AI altijd toe in een context. Wij zijn vooral geïnteresseerd in de engineering context, hoe kunnen we AI toepassen in de verschillende domeinen waarin Delft nu al sterk is. Daarin onderscheiden wij ons ten opzichte van algemene universiteiten. Daarnaast moet de technologie zelf natuurlijk ook verder worden ontwikkeld, en daar zijn we in Delft ook goed in.”

Het gaat dus vooral om de verbinding tussen de AI-experts en wetenschappers die AI toepassen in hun vakgebied?
“Ja, dat noemen wij de combinatie van ‘in AI’ en ‘met AI’. Daarin zit onze kracht. Wij richten ons daarbij op vijf sterke toepassingsgebieden: vrede recht en veiligheid; haven en maritiem; gezondheid en zorg; energie en duurzaamheid en technologische industrie. De 24 labs die worden opgericht hebben als doel om nieuw wetenschappelijk onderwijs en onderzoek te ontwikkelen op de kruispunten waar de innovaties ‘in AI’ en concrete toepassingsdomeinen ‘met AI’ bij elkaar komen.

Zoals?
“Denk aan het ontwerpproces van bijvoorbeeld gebouwen of een vliegtuigvleugel, dat kun je met AI versnellen. Je hoeft niet langer een prototype te ontwerpen en te testen, als je die tests ook met AI kunt simuleren. Op die manier kun je een grote versnelling op het gebied van innovatie teweeg brengen.”

Beperkt deze kruisbestuiving zich tot de TU Delft?
“Nee, we zoeken nadrukkelijk de samenwerking op met andere kennisinstellingen in de regio. Binnen de zogeheten convergence werken we met de Erasmus Universiteit Rotterdam, Universiteit Leiden, Erasmus MC en LUMC aan de vijf eerder genoemde thema’s. Door een verregaande samenwerking en de bundeling van ‘in AI’ en ‘met AI’ streven we ernaar om te komen tot baanbrekende oplossingen op het gebied van bijvoorbeeld energietransitie, veiligheid en gezondheid.”

Hoe is het bedrijfsleven betrokken?
“Naast de 24 AI-labs hebben we ook een aantal ICAI-labs opgezet, waarin we samen met grote bedrijven -  DSM, AholdDelhaize, ING - samenwerken aan de ontwikkeling en implementatie van AI voor een bepaalde sector. Deze labs bieden ons het voordeel dat we kunnen werken aan hele concrete toepassingen en toegang hebben tot datasets die anders niet voorhanden zijn.”

Wat betekent het AI Initiative voor het onderwijs?
“Veel. Het onderwijs krijgt hiermee een gigantische boost en het leuke is dat ik heel veel enthousiasme zie, zowel bij wetenschappers als studenten om betrokken te zijn bij de nieuwe kennisgebieden die voortvloeien uit de 24 AI-labs. Dat geldt ook voor al het nieuwe talent dat we binnenhalen voor de labs. Mensen, vaak uit het buitenland, die met veel nieuwsgierigheid en enthousiasme aan de slag gaan met de toepassing van AI en data in hun vakgebied. Dat is heel waardevol.”

Is de maatschappij klaar voor een grootschalige toepassing van AI?
“Het belangrijkste is dat de maatschappij op een verantwoorde manier omgaat met de mogelijkheden die AI, data en digitalisering bieden. Ook hier is de context belangrijk. De samenleving moet de tijd nemen om te ontdekken welke toepassingen allemaal mogelijk zijn. De overheid kan hierbij een belangrijke rol spelen door ruimte te geven aan experimenten, waarbij onder goede begeleiding kan worden vastgesteld wat werkt en wat minder goed werkt.”

Delft heeft ook een sterke reputatie rond responsible innovation. Hoe komt dat terug in AI?
“Niet alleen de ontwikkeling, maar juist ook het gebruik moet verantwoord zijn. We moeten zorgen dat eindgebruikers op een verantwoorde manier gebruik kunnen maken van AI-gedreven systemen, waarbij belangrijke uitgangspunten van ‘responsible AI’ al zijn ingebed in het ontwerp. Wij besteden hieraan veel aandacht: in het onderwijs komt het terug bij veel van onze vakken en de onderzoekers hebben deze aanpak hoog in het vaandel staan.”