De Noord/Zuidlijn in Amsterdam is bijna gereed. Zelden krijgt het openbaar vervoer zo’n grote structurele verandering. Als postdoc bij Transport & Planning ziet Ties Brands de kans schoon om de impact hiervan op het hele omliggende openbaar vervoersnetwerk te bestuderen.
Hoeveel eerder zit je op kantoor in Amsterdam als je gebruik maakt van de Noord/Zuidlijn? Verkies je de nieuwe snelle lijn boven het oude vertrouwde traject? “De Noord/Zuidlijn verandert de reis voor bijvoorbeeld de vele forenzen die dagelijks van Purmerend naar Amsterdam Centraal rijden”, zegt Brands. “In Amsterdam rijden trams en bussen met een slakkengangetje door het chaotische stationsgebied vanwege de vele voetgangers en verkeerslichten. De Noord/Zuidlijn raast dwars onder deze opstoppingen door.”
De tijdwinst met de komst van de nieuwe metrolijn kost de drukke forens wel een extra overstap. Ongeveer zeventig procent van de bussen vanuit Waterland zal naar Amsterdam Noord gaan, waar je verder naar je eindbestemming reist door op de Noord/Zuidlijn te stappen. “Doet de reiziger dit, of blijft hij met die andere dertig procent van de bussen naar Centraal Station gaan? Met die mogelijkheid moeten we zeker rekening houden”, zegt Brands.
In zijn onderzoek probeert hij hier meer vat op te krijgen: kiest de reiziger liever voor een kortere reistijd met meer overstappen, of voor een directere verbinding die langer duurt? “Uiteindelijk kom je dan op de value of time, een mooi getal dat uitdrukt hoeveel geld het oplevert aan reistijdbesparing.”
Testrit
De opening van de Noord/Zuidlijn is al vaak uitgesteld, maar komt nu dichtbij. “22 juli 2018. Dat is het cruciale moment in mijn onderzoek, de voor en na situatie worden gescheiden door dit moment. Daar kom ik zeker voor naar Amsterdam. En ik mag als passagier al eerder mee met een testrit!” Tijdens die rit zit Brands wel in zijn onderzoekersrol, geeft hij toe: “Als ik niet mijn dagelijks routinereis maak, let ik altijd op verbeteringen. Ik kijk bijvoorbeeld hoe makkelijk mensen in- en uitstappen. Staat iedereen te dringen bij één deur, dan vertrekt het voertuig te laat. Het perron had bijvoorbeeld beter ingericht kunnen worden om reizigers beter te verdelen.”
“Het is best handig dat ik zelf een ervaren ov-reiziger ben”, zegt de Eindhovenaar. “Ik reis, behalve naar de TU Delft, ook heel Nederland door voor mijn werk als adviseur openbaar vervoer bij Goudappel Coffeng. Een van mijn grootste frustraties was altijd de lage capaciteit, waarmee de treinen overvol zaten. Gelukkig gaat er vanuit Eindhoven nu elke tien minuten een trein, dat is hartstikke mooi. Ik ben eigenlijk een heel tevreden reiziger.”
Op de lange termijn zal Amsterdam er anders uit gaan zien. Het wordt interessanter om in Amsterdam Noord te wonen, omdat je vanaf daar straks tot wel twintig minuten eerder in het centrum bent. Daarnaast is het gunstig om te solliciteren bij een kantoor dat via de snelle metrolijn te bereiken is. “Dat ervaar ik zelf ook. Eindhoven is ver weg van hier. Als er geen goede verbinding naar Delft was geweest, had ik mijn baan hier wellicht minder aantrekkelijk gevonden.”
Oost/Westlijn
Brands onderzoekt ook de betrouwbaarheid en de reistijden van het openbaar vervoer. Niet alleen van de Noord/Zuidlijn, maar ook van het omliggende vervoersnetwerk in de regio Amsterdam. De voertuiggegevens van het GVB, de anonieme ov-chipkaartgegevens en informatie van enquêtes wil hij vatten in een voorspellend verkeersmodel. Dit kan bijvoorbeeld voorspellen wat de reiziger ervoor over heeft om sneller op bestemming te zijn. Daar hebben we veel aan voor een volgend openbaar vervoersproject. “Zoals een Oost/Westlijn in Amsterdam, dat traject wordt nu nog helemaal met trams gereden, daar is zeker verbetering welkom.”
Gepubliceerd: mei 2018
Ties Brands
Het Smart Public Transport Lab
Het Noord/Zuidlijn-onderzoek is het eerste project van het nieuwe Smart Public Transport Lab. Hierin komen wetenschap en praktijk samen, en dat lukt uitstekend gezien de goede samenwerking met bijvoorbeeld de gemeente Amsterdam, vervoerregio Amsterdam en het GVB.
Niels van Oort is, samen met collega’s, sinds het najaar 2017 kwartiermaker van het Smart Public Transport Lab. Het lab zoekt voor elke onderzoeksvraag de juiste expertise bij elkaar en werkt nauw samen met de praktijk en andere labs van Transport & Planning (zoals het lab voor data, fietsen of autonoom rijden).
Ties Brands zal het project, onder begeleiding van Niels van Oort en Serge Hoogendoorn, uitvoeren met promovendus Malvika Dixit.
