Handchirurg Gerald Kraan bekleedt nieuwe leerstoel aan TU Delft
“We moeten de muur tussen cure en care en work doorbreken”
De nieuwe leerstoel ‘van helpende hand naar werkende hand’ aan de faculteit Industrieel Ontwerpen van de TU Delft wordt bekleed door hoogleraar en orthopeed prof. dr. Gerald Kraan. Kraan is als handchirurg verbonden aan het Reinier de Graaf Ziekenhuis en het Reinier Haga Orthopedisch Centrum (RHOC). Met deze benoeming krijgt hij de kans om klinisch en technisch onderzoek verder met elkaar te verbinden. “Dat je iemand zo snel mogelijk kunt terugbrengen naar wat voor die persoon belangrijk is, of dat nu werk, een hobby of iets anders is. Dat is mijn belangrijkste doel!”
De leerstoel maakt deel uit van de afdeling Human-Centered Design van de faculteit Industrieel Ontwerpen aan TU Delft. Het onderzoek binnen de leerstoel richt zich op het ontwikkelen van innovatieve zorgoplossingen voor hand- en polsaandoeningen. Samen met patiënten, ingenieurs en zorgprofessionals worden nieuwe oplossingen bedacht, ontwikkeld en geïmplementeerd in de zorgpraktijk.
Wat betekent deze benoeming voor jou?
“Voor mij is dit een unieke kans om klinisch en technisch onderzoek dichter bij elkaar te brengen. Zodat we van elkaar kunnen leren en nieuwe concepten voor de zorg echt goed kunnen implementeren. Met deze leerstoel heb ik daar meer tijd voor en kan ik studenten en promovendi ook beter ondersteunen.”
Hoe is het om als medicus op een technische universiteit te werken?
“Dat doe ik nu een aantal jaar en dat is hartstikke leuk. Ik leer veel over wat er met technologie allemaal mogelijk is en ontdek hoe je meer out of the box kunt denken. Daarbij zie ik ook verschillen tussen een geneeskunde student en een toekomstig ingenieur.
In de geneeskunde leer je vaak convergerend denken: je begint met duizend mogelijke diagnoses, brengt dat terug naar één en van daaruit ga je handelen. TU-studenten werken juist divergerend. Zij zien een probleem en bedenken daar allemaal verschillende oplossingen voor. Door die twee benaderingen samen te brengen, kun je ontzettend veel van elkaar leren.”
Wat neem je mee terug vanuit TU Delft?
“Als medicus word je nog steeds heel klassiek opgeleid volgens het meester-gezel-principe, een methode die al 2000 jaar oud is en nauwelijks verandert. Bij TU Delft is de aanpak anders. Daar zijn aspecten zoals communicatie, teamwork en maatschappelijk handelen ook belangrijk. Die elementen probeer ik ook te integreren in de opleiding orthopedie om zo bij te dragen aan meer mens- en patiëntdenken.”
Een van de doelen van de leerstoel is een concept te ontwikkelen waarin de patient journey wordt uitgebreid van het cure en care domein naar het work domein. Kun je uitleggen hoe dat er in de praktijk uit ziet?
“In het ziekenhuis zijn we vooral bezig met hoe lang is iemand ziek en wat zijn de zorgkosten. Wat vaak ontbreekt is aandacht voor arbeidsverzuim en de socio-economische gevolgen. Het verschil tussen zes weken of zes maanden niet kunnen werken is enorm groot. Eerder weer aan het werk kunnen betekent misschien een duurdere behandeling, maar kan op het totale plaatje juist een besparing opleveren. Daar staan we in de zorg nog veel te weinig bij stil. Ik vind dat we die muur tussen cure en care en work moeten doorbreken.
Een goed voorbeeld is ons onderzoek naar het behandelen van duimbasis artrose. Dit is een veelvoorkomende aandoening: ongeveer een derde van de bevolking krijgt er last van. Verlies van duimfunctie kan leiden tot 40 procent arbeidsongeschiktheid. Op dit moment richten artsen zich vooral op het verlichten van pijn en is de gebruikelijke behandeling het verwijderen van het versleten bot. De revalidatie daarvan duurt vier tot zes maanden. In die periode kan iemand niet volledig werken. Een alternatief, dat duurder is, is een op maat gemaakte duimprothese. Hiermee kan iemand al na twee maanden weer aan het werk. We onderzoeken nu wat het effect van deze aanpak is en nemen daarbij ook de socio-economische impact mee in de analyse.”
Ik ben kunstschilder en gespecialiseerd in portretten. Drie jaar geleden kreeg ik veel pijn in mijn duimbasis. Het vasthouden van het palet ging heel moeilijk en schilderen lukte niet meer. Ik heb verschillende braces geprobeerd, maar niets hielp. Mijn laatste brace was van gips met een hele harde rand en was stug en zweterig. Hier kon ik niet mee werken. Toen kreeg ik deze nieuwe 3D-geprinte brace. Die is werkelijk ideaal! Hij veert mee, is gemakkelijk schoon te maken, zelfs als er verf op komt, en laat ook een groot deel van mijn hand vrij. Ik heb geen pijn wanneer ik de brace draag, als dit zo blijft hoef ik de operatie niet. Ik draag deze brace met heel veel plezier!
Quote van deelnemer aan het onderzoek.
Je hebt eerder gezegd ‘Luister naar de patiënt, die vertelt je de diagnose en vaak de oplossing’. Waarom gebeurt dat nu onvoldoende en wat moet er veranderen om dit te verbeteren?
“In gezondheidszorg zijn we vooral bezig met patiënten beter maken. Wat er om de patiënt heen gebeurt staat minder op ons netvlies. Een goed voorbeeld is een onderzoek naar een dagbehandeling in het Reinier de Graaf ziekenhuis. Daar leek de informatievoorziening op orde te zijn. Maar patiënten bleken zich zorgen te maken over iets wat wij compleet over het hoofd zagen: het dove gevoel in de hand na de operatie. Hoe lang zou dat duren? Wat konden ze verwachten? Voor ons, als medici, was dat nauwelijks een punt van aandacht, maar de patiënt gaf dat veel onzekerheid.
Als we beter luisteren naar wat patiënten echt ervaren en nodig hebben, kunnen we beter bepalen waar we invloed op hebben en waar de zorg anders ingericht kan worden. Zo kunnen we technologie en zorgprocessen ontwikkelen die écht aansluiten bij hun dagelijks leven en werkomgeving.”
Wat betekent voor jou de juiste zorg op de juiste plek?
“We leveren nog best veel zorg in het ziekenhuis waarvan we het idee hebben dat het beter in de eerste lijn kan, bijvoorbeeld bij de huisarts, fysiotherapeut of andere paramedische zorgverleners. Een goed voorbeeld is de behandeling van een vinger die uit de kom is. Per jaar komen 10.000 mensen daarmee op de spoedeisende hulp. Het is nu gebruikelijk dat zij in het ziekenhuis worden behandeld, eerst met gips en later met een brace en tape. Dat is in totaal drie maanden zorg in het ziekenhuis, en dat is dure zorg.”
“We doen nu een pilot om te kijken of dit ook veilig door de huisarts of handtherapeut uitgevoerd kan worden. Dat maakt de zorg toegankelijker voor de patiënt en scheelt hen vaak veel reistijd. We hebben berekend dat als deze zorg veilig in de eerst lijn kan plaatsvinden, dat een kostenbesparing oplevert van 260 miljoen euro. Het is daarbij essentieel om goed te communiceren tussen de eerste en tweede lijn en ervoor te zorgen dat er geen informatie verloren gaat. Dat is een stap die we nog moeten zetten.”
Hoe helpt technologie daarbij?
“Technologie helpt ons om zaken meetbaar te maken. In het ziekenhuis gebruiken we patient-related outcome measures om de kwaliteit van zorg te monitoren. Patiënten vullen vragenlijsten in, waarmee we kunnen vergelijken of operatie A of operatie B beter werkt. Na verloop van tijd zien we dan op basis van de scores dat operatie A het beter heeft gedaan. Maar waar dat door komt, dat weten we dan vaak niet.
We hebben zo ook een 3D-geprinte brace vergeleken met een standaard brace. De geprinte brace krijgt de voorkeur van de meeste patiënten, maar op pijnreductie en tevredenheid scoren ze allebei hetzelfde. Waarom wordt de voorkeur gegeven aan de 3D versie? Hier helpt patient journey mapping. Een methode die wordt toegepast aan de faculteit Industrieel Ontwerpen. Dan kijk je niet alleen globaal naar het eindpunt, maar meet je ook wat daartussen gebeurt.”
Waar droom je nog van in je werk?
“We hebben rond de leerstoel ambitieuze doelen gesteld om het aantal ziekenhuisbezoeken te verminderen en het ziekteverzuim terug te brengen. Maar waar ik als orthopeed de meeste voldoening uit haal, is als ik een tevreden patiënt tegenover me heb. Dat je iemand zo snel mogelijk kunt terugbrengen naar wat voor die persoon belangrijk is, of dat nu werk, een hobby of iets anders is. Dat is mijn belangrijkste doel!”
