Roboat vaart de toekomst in
Start-up Roboat ontwikkelt technologie waarmee schepen kunnen varen zonder een schipper aan het roer.
Door Bennie Mols • 25 Oktober 2023
Ynse Deinema © Roboat
De loods op het Marineterrein Amsterdam kijkt uit op het Scheepvaartmuseum en op een kopie van een 18e eeuws VOC-schip. Temidden van al deze scheepvaarthistorie wordt er in de loods gewerkt aan de toekomst van de scheepvaart op binnenwateren, een toekomst waarin het schip zelf intelligent genoeg is om zonder menselijke schipper te varen. Die toekomst heeft al vorm gekregen in twee zilverkleurige autonoom varende bootjes, een watertaxi en een afvalcontainer die samen bijna de gehele loods vullen.
De loods is de thuishaven van Roboat, een startupbedrijf dat begin 2023 ontstond. De startup is voortgekomen uit het onderzoeksproject Roboat dat tussen 2015 en 2022 werd gerund door het Massachusetts Institute of Technology (MIT, VS) en het Amsterdam Institute for Advanced Metropolitan Solutions (AMS Institute), waarvan de TU Delft medeoprichter is. Ynse Deinema was projectmanager van het wetenschappelijke project Roboat en is nu de CEO van de startup met dezelfde naam.
Ynse, wat heb jij persoonlijk met boten?
“Van kinds af aan ben ik altijd met bootjes aan het rommelen geweest. Ik vind het niet alleen mooi om te varen, maar ook om aan boten te werken, ze op te knappen en met techniek bezig te zijn. Ik vind het heel interessant om te kijken waar de grens ligt. Hoeveel technologie kun je op een bootje stoppen zodat het maatschappelijk nog zinvol is? Het is onzin om te beweren dat over vijftig jaar alle boten autonoom varen, maar er zijn wel talloze toepassingen waar autonome boten echt meerwaarde bieden en ik vind het interessant om daar aan bij te dragen.”
Welke oplossingen willen jullie met Roboat bieden?
“Wereldwijd liggen er grote kansen voor watertransport in steden en in havengebied, voor het vervoer van mensen of voor het ophalen van afval bijvoorbeeld. De conventionele scheepvaart loopt daar tegen grenzen aan. Bootjes in de stad zijn relatief klein, wat leidt tot hoge operationele kosten. Tegelijk is er overal een enorm tekort aan schippers. Wij willen commercieel transport over binnenwateren efficiënter, veiliger en goedkoper maken. Dat doen we door autonomiesystemen te ontwikkelen die op elk scheepstype geïnstalleerd kunnen worden. Klanten kunnen het op een bestaand schip installeren of het integraal meenemen in het ontwerp en de bouw van een nieuw schip.”
“Wij willen commercieel transport over binnenwateren efficiënter, veiliger en goedkoper maken. Dat doen we door autonomiesystemen te ontwikkelen die op elk scheepstype geïnstalleerd kunnen worden.”
Waaruit bestaat jullie autonomiesysteem?
“Het bestaat uit drie hoofdcomponenten: perceptie, navigatie en controle. Voor de perceptie gebruiken we een lidar, een soort laserscanner, in combinatie met verschillende camera’s. Samen detecteren ze alle obstakels in de omgeving, van andere boten en infrastructuur tot zwemmers. De waarneming is mega-nauwkeurig, een stap verder dan wat gebruikelijk is in de industrie. De tweede component is de navigatie: het berekenen van een pad van A naar B zonder ergens tegenaan te varen. Dit deel bestaat uit een combinatie van de kaart die het systeem zelf van de lokale omgeving maakt terwijl het rondvaart en een zeer nauwkeurige GPS. De derde component, de controle, stuurt de schroeven van de Roboat aan.”
Wat is nu nog jullie band met de TU Delft?
“In de beginfase zijn we als startup geholpen door Delft Enterprises. Daarnaast is de TUD een kweekvijver van toptalent op het terrein van robotica, beeldherkenning, systeem en controle, en ook productontwerp.”
Impressie van een Roboat die op de Seine vaart © Roboat
Wat zijn op dit moment jullie paradepaardjes?
“Voor het IJveer van het openbaarvervoerbedrijf GVB in Amsterdam leveren wij een Roboat-systeem dat alle objecten op het water in de gaten houdt en informatie terugkoppelt aan de schipper met als doel om veiliger te varen. Stel dat de schipper zelf een klein bootje over het hoofd ziet, dan pikt ons systeem dat wel op en kan het de schipper waarschuwen.
Daarnaast mogen wij voor de Olympische Spelen van 2024 in Parijs een autonoom elektrisch bootje leveren dat op de Seine heen en weer gaat varen tussen het atletendorp dat op een schiereiland ligt en de andere oever. Het bootje meet vier bij negen meter en er kunnen 35 passagiers op. Wij leveren het autonomiesysteem, scheepsbouwer Holland Shipyards maakt de boot met een 3d-printer en een lokale operator in Parijs gaat de dienst aanbieden. Het is prachtig dat Parijs hiermee ervaring gaat opbouwen, maar ik vind het wel jammer dat Amsterdam het nog niet doet.”
