Goede buren: TU Delft en Reinier de Graaf versnellen vernieuwing in de zorg
De Technische Universiteit Delft, incubator YES!Delft en het Reinier de Graaf ziekenhuis werken sinds 2016 samen om nieuwe medische technologie in het ziekenhuis te introduceren, testen en verbeteren. Delftse startups spelen hierin een belangrijke rol. In gesprek met Rick Schoffelen (klinisch fysicus) en Daphne Wijffels (innovatiecoördinator) van het Innovatieplatform. “Technische innovaties kunnen de zorg ingrijpend verbeteren. En dan zitten wij als ziekenhuis en technische universiteit hier zo dicht bij elkaar. Dat moet je benutten.”
Door Jochen Meischke • 5 maart 2024
© Slam Orthopedic
Het Innovatieplatform speelt een sleutelrol in het ontwikkel- en validatieproces van startups en helpt innovatie op gang doordat deze bedrijven doorgaans moeilijk een ziekenhuis binnenkomen, legt Wijffels uit. “Wij brengen ze in contact met ons kernteam van specialisten, die helpen een vroeg idee concreet en scherp te maken. Dat helpt de startup op tempo te komen.”
Toekomstbestendig worden
De zorg zit te springen om een efficiëntieslag in dagelijkse handelingen en zorgverlening. De kostendruk is hoog en bij veel ziekenhuizen gaat zeker 70% van het budget naar personeelskosten. Tegelijkertijd vergrijst het personeelsbestand en is het uitdagend om genoeg nieuwe mensen te werven.
De komende jaren zal men steeds meer vragen om ‘meer te doen met minder’, aldus Schoffelen. “We moeten toekomstbestendiger worden. Maar in de zorg hebben we de neiging om te blijven werken zoals we altijd al werkten. Veilig, want vertrouwd.” Schoffelen maakt de vergelijking met de financiële sector en de enorme automatisering die daar de afgelopen 40 jaar heeft plaatsgevonden. “Zover is de zorg nog lang niet en wij hebben daar een inhaalslag te maken.”
Het Innovatieplatform speelt hierin een grote rol. Door deskundigen uit het ziekenhuis in contact te brengen met startups uit het TU Delft Campus ecosysteem en TU Delft wetenschappers en studenten, ontstaan bijzondere samenwerkingen en nieuwe inzichten, die uiteindelijk helpen werk makkelijker, beter of sneller te maken.
Maak het tastbaar
Wanneer een startup aanklopt bij Reinier de Graaf, wordt door het Innovatieplatform eerst gekeken of er een match is. Zien verpleegkundigen, artsen of bepaalde afdelingen er iets in? Dan gaat het kernteam Innovatie om tafel om de haalbaarheid van de propositie te toetsen en als dat akkoord is, krijgt de startup een uitnodiging om te pitchen bij het Innovatieplatform. Schoffelen: “Dit is geen commerciële pitch die draait om het marketingverhaal en de cijfers, maar om de inhoud. Het kernteam toetst op een aantal criteria, zoals haalbaarheid en in hoeverre een innovatie onze zorg echt gaat verbeteren.”
Innovaties tastbaar maken, is ook voor specialisten vaak doorslaggevend, legt Schoffelen uit. “Neem Slam Orthopedic, die hier begonnen met een specialistisch botboortje. Op papier zeiden onze chirurgen ‘die hebben we al’, maar toen ze het apparaat eenmaal in de handen hadden, concludeerden ze dat ze op dat moment eigenlijk nog met middeleeuws gereedschap werkten.”
Selectie aan de poort voorkomt tijdsverspilling. Doordat startups meteen in gesprek komen met deskundigen, heeft iedereen snel een beeld van de mogelijkheden en komt doorontwikkeling van het idee van de startup in kwestie sneller op gang.
De deur van het ziekenhuis wordt niet dichtgegooid na een afwijzing, aldus Wijffels. “Ook als er geen match is, kijken we of we een startup op een andere wijze verder kunnen helpen. Soms is er een andere partij of zorginstelling die een betere match is, of koppelen we ze aan een deskundige uit het ziekenhuis die ze verder op weg kan helpen met adviezen voor productontwikkeling.”
Dagelijkse zorg verbeteren dankzij frisse blik
Innovatie in de zorg draait niet alleen om geavanceerde techniek zoals MRI-machines, maar ook om welke ideeën of hulpmiddelen ervoor kunnen zorgen dat zorgverleners tot hun pensioenleeftijd gezond en met plezier aan het werk kunnen blijven, of hoe een patiënt zo goed mogelijk door het ziekenhuis vervoerd kan worden. Het is juist in deze ‘alledaagse’ handelingen waar nog enorm veel winst te behalen valt, onderstrepen Schoffelen en Wijffels.
Het is ook juist in de hoek van deze dagelijkse zorg dat de samenwerking tussen de TU Delft, YES!Delft en het ziekenhuis waardevol is, legt Schoffelen uit. “Studenten en startups stellen kritische vragen: ‘waarom doen jullie dit zo?’ En zorgpersoneel wordt steeds beter in het uitspreken van wat het nodig heeft.” Waardevol voor startups, maar belangrijker: het levert slimme en werkbare oplossingen op, waar ziekenhuispersoneel en patiënten baat bij hebben.
Koploper in bijzondere samenwerking
Ziekenhuizen zijn altijd op zoek naar verbetering van behandelingen, medicatie en revalidatie. Het pionierswerk daarin ligt vaak bij academische ziekenhuizen, legt Schoffelen uit. “Voor algemene ziekenhuizen zijn die innovaties waardevol, maar tegelijkertijd hebben wij eigen uitdagingen het hoofd te bieden. We moeten meer doen met minder en onze mensen slimmer inzetten.”
Reinier de Graaf is een van de koplopers in de samenwerking met innovatiepartners, zien Schoffelen en Wijffels. “Wij hebben het geluk om zo makkelijk toegang te hebben tot startups dankzij de aanwezigheid van de TU Delft. Andere STZ-ziekenhuizen (Samenwerkende Topklinische Ziekenhuizen) werken met innovatiebureaus of teams, maar een open, verweven platform dat door het hele ziekenhuis loopt – dat zien we bijna nergens. Deze constructie in Delft is tamelijk uniek.”
De samenwerking heeft in de afgelopen jaren mooie resultaten opgeleverd. Schoffelen: “Manometric, MomoMedical en Stil zijn Delftse startups die echt enorme stappen hebben gemaakt, mede dankzij de samenwerking binnen het Innovatieplatform. Ook het eerder genoemde Slam Orthopedic, waar we kortgeleden mee samenwerkten, heeft heel veel potentie.”
De innovaties die momenteel in het Reinier de Graaf ziekenhuis worden getest, zijn uiteenlopend: een speciale kluis voor overtollige, dure medicatie die niet weggegooid hoeven te worden; de Comfyhand, een handschoen die een echte hand simuleert en onrustige patiënten kan helpen kalmeren, en de startup SoundCell, die resistentie opspoort middels geluid.
Wijffels stipt enthousiast de CloudCuddle Senior, aan een doorontwikkeling van een innovatie die ontstond vanuit behoefte in het ziekenhuis. “Het oorspronkelijke product is een lichtgewicht bedtent om kinderen met beperkingen overal veilig te laten slapen. Wij waren gelijk enthousiast over dit product. En na een tijdje bedachten we: dit kan ook werken voor oudere patiënten!”
Schoffelen haalt de live headcam aan van Samy Andary, een hoofdcamera voor chirurgische procedures waardoor chirurgen in opleiding zien wat de chirurg ziet via een beeldscherm . “Die zijn bij ons terecht gekomen via Maarten van der Elst, hoogleraar bij de TU Delft en chirurg bij het Reinier de Graaf. “Dat is echt een samenwerking waar we trots op zijn: dat product is hier doorontwikkeld naar een volwaardig prototype.”
De successen uit het verleden bieden geen garanties voor de toekomst, zien Wijffels en Schoffelen. Door het veranderende economische klimaat en hogere rentes komen startups veel moeilijker aan kapitaal dan voorheen. Wijffels: “Dat merken we hier direct en maakt het moeilijker om het niveau en tempo van afgelopen jaren vast te houden. Ook vergroening is een grote uitdaging: hoe zorgen we ervoor dat de zorg minder vervuilend wordt? Dat zijn de vraagstukken waar we ons momenteel over buigen.”
Toch durven beiden ook te dromen over doorontwikkeling en innoveren van van het Innovatieplatform. Schoffelen mijmert over een echt medtech fieldlab tegen het ziekenhuis aan. “Dat zou een verlengstuk van de campus zijn en studenten binnen kunnen halen voor practica en onderzoek. Reinier de Graaf zou dan echt een validatieproeftuin kunnen worden in samenwerking met de TU Delft.”
